مجموعه مباحثات علمی شورای پژوهشکده تحول درعلوم انسانی(۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸) با تهیه و تنظیم دکتر مریم مؤمنی عضو پژوهشکدۀ تحول در علوم انسانی زیر نظر دکتر سید سیعد زاهد زاهدانی مسئول پژوهشکدۀ تحول در علوم انسانی دانشگاه شیراز منتشر شد.

این اثر در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول تبیین مبانی نظری پارادایم‌های کمی و کیفی روش شناسی، فصل دوم فلسفه علم؛ هستی شناسی و معرفت شناسی و فصل سوم ابعاد مختلف تحول نام دارند.

در مقدمه این اثر آمده است: پیچیدگی مناســبات اجتماعی روزافــزون و منحصر به فرد، دانش متناســب با خود را می طلبد. دانشــی نوشــونده، بومی و متناظر با ســاختارهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی نه دانشی مقلد، راکد و متکی به مبانی غیر. در همین راستا یکی از مهمترین تحولات فرهنگی پس از پیروزی انقلاب اسـلامی در ایران، تالش برای درونی ســازی ارزشهای انقلاب اسلامی در ساختارهای آموزشی و پژوهشی در کشور است. این مســئله که در قالب انقلاب فرهنگی و در راســتای تمدن ســازی اسلامی ایرانی پیگیری گردیده، ســبب تغییرات ماهوی و صوری در رشته های دانشگاهی و به ویژه در علوم انسانی در ایران شده است.

در واقع، انقلاب فرهنگی با هدف تغییر ادبیات غرب محور آموزش و پژوهش به رویکردی اسلامگرا اقبال نشان داده و با چشم اندازی باز شیوه تولید متدن اسالمی ایرانی، تنظیم و اجرا گردیده است. در این میان اگرچه بســیاری از رشــته های دانشــگاهی، دستخوش برخی تغییرات ســاختاری شده اند، اما علوم انسانی به ســبب اهمیت جایگاه آن در ساخت تمدنی بومی و اسلامی مورد توجه جدی تری قرار گرفته است. به عبارت دیگر، هسته اصلی تمدن ســازی اســلامی ایرانی با بازنگری نظام آموزش عالی کشور در حوزه های علوم انسانی تدوین شده اســت، زیرا تحقق این استراتژی علمی در کشور تنها از طریق عملیاتی شــدن اهداف آن در رشــته های علوم انسانی ممکن می باشد؛ اما از سوی دیگــر با توجه به تحــوالت آموزش و پژوهــش در عرصه پیشرفت دیجیتالــی و انفجار دانش، برخی روشها و نگرشهای ســنتی در علوم انسانی، نیازمند تغییرات نوینی در راستای تولید دانش در عرصه جهانی شده کنونی است تا تمدن سازی اسلامی ایرانی، برون داد نظام آموزش در ایران باشد.(داوری اردکانی، ۱۳۸۷)

اگرچه تولید علوم انســانی اسالمی کاری بسیار پیچیده و دشواریاب و دیریاب است اما در زمینه جریان ســازی تولید، تحول و ارتقا علوم انســانی نخبگان دانشگاهی از نقش ویژه ای برخوردارند. در این مجموعه مباحثات اســاتید علوم انسانی در شاخه های متفاوت علم اعم از جامعه شناسی، روان شناسی، الهیات، فلسفه، مدیریت …. پیرامون چیستی، چرایی و چگونگی تولید علوم انسانی به انضمام نقدهای محتوایی و روشی به علوم انسانی رایج طی سال های ۱۳۹۲-۱۳۹۸ گردآوری شده است. ایــن مجموعه مشــتمل بر ســه فصــل تبیین مبانــی نظــری پارادایمهــای کمی و کیفی، فلســفه علم و ابعاد مختلف تحول اعم از انســان شناســی، هستی شناســی، معرفت شناسی و روش شناسی می باشد.

اساتید شورای علمی پژوهشکده تحول در علوم انسانی – که در پیوست کتاب معرفی شــدند- در ســال ۱۳۹۲ با هدف مطالعات تولید علم انســانی اسالمی و جنبش نرم افــزاری و همچنین جریانســازی گفتامن تحول و ارتقا علوم انســانی گردهم جمع شدند، آنها با بررسی رویکردهای رایج علم انسانی به خصوص در شاخه های فلسفه، جامعه شناســی و روان شناســی شروع کردند، به نقدهای روش شناســی و پارادامیک هر یــک از نحله هــا پرداختند، وجوه امتیاز، افتراق و اشــراک علم انســانی غربی و اسـلامی را بررســی نمودند و به صورت نظام مند هر یک از اســاتید به تالیف مقاله و کتبی در رشته تخصصی خود با رویکرد تحولی و نظریه پردازانه دست زدند و برخی از این تالیفات در شورا ارائه شده که در این مجموعه آمده است. گفتمان سازی تحول علوم انســانی، تضارب آرا درباره چگونگی علوم انسانی، تقویت حوزه های تحقیقاتی، نوآوری و نظریه پردازی، افزایش ظرفیتها و توانمندیها متکی بر جهان بینی اسالمی برای پرداخنت به چالش های اساسی جامعه ایران در حوزه های اجتماعی و فرهنگی در جهت تحقق اسناد بالادســتی جمهوری اســلامی، ترویــج و تحقق کارامدی علوم انسانی اسالمی ناظر به زیست بوم ایرانی – اسلامی از دیگر انگیزه های شرکت اساتید در جلســات هفتگی شورای علمی پژوهشکده تحول بود.

این اهداف با کرسی های نظریه پردازانه، برگزاری نشستهای علمی- تخصصی، نقد کتاب، تالیف، سخنرانی، مناظره، هامیش، طراحی و حامیت از پژوهشهای علمی – راهبردی در زمینه تحول علوم انســانی، حامیت و جهت دهی به پایان نامه های تحصیلات تکمیلی با رویکرد تحــول علوم انســانی، کارگاههای آموزشــی و ترویجــی، همکاری بــا مراکز علمی و پژوهشی در راستای توسعه گفتمانی و پژوهشی تحول علوم انسانی دنبال می شود.

هدف از انتشــار این مجموعه نیز آشــنایی با مسائل مهم مطروحه در مطالعات تولید علم، گفتمان های متنازع تمدن غرب و اسلام، آشنایی با رویکردها و نحله های فکری عاملان جهان اسـلام نســبت به تولید علم، آشنایی با فلســفه های مضاف، اشتراک بین الاذهانی دانش حاصل از مباحثات مستمر و پاسخ به بنیادی ترین پرسشهای عاملانه و چالش های مهم در حوزه تولید علم از زوایای مختلف اســت. همچنین در برخی از قســمتهای این مجموعه به ارائه دســت آوردهای علوم اسلامی در سطوح مختلف فلســفی، علوم ریاضیات، روانشناســی و جامعه شناسی پرداخته شده است. امید می رود با گســرش نشســت های علمی این چنینی در دانشــگاهها در ســطح اســاتید نخبه علوم انســانی، جریان تولید علم و جامعه ســازی مبتنی بر آموزههای الهی سرعت گیرد.