محمدجواد هراتی در نشست علمی «جهاد تبیین» که در پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی برگزار شد، گفت: انقلاب اسلامی ایران داعیه‌دار تمدن اسلامی است و هر تمدنی بر پایه معیارها و ارزش‌های خاصی شکل می‌گیرد و علوم انسانی پایه و مبنای این مباحث است. باید توجه داشت که تمدن معاصر در غرب دو رکن اساسی دارد که یکی از آنها شکوفایی علوم تجربی و دیگری رشد علوم انسانی است و در حقیقت این تمدن جلوه عینی اندیشه‌های نو برخواسته از ساحت‌های مختلف علوم طبیعی و انسانی است.

وی افزود: اگر انقلاب اسلامی بخواهد تمدن‌ساز باشد، باید علوم انسانی متناسب با ماهیت خود را تولید کند. بنابراین پاسخ به این سوال که چرا نیاز به تحول در علوم انسانی است را باید در غایت تمدن‌سازی انقلاب اسلامی جستجو کرد. هر انقلابی بر مبنای پارادایم فکری خاصی شکل می گیرد و بر مبنای آن نظام موجود را به چالش کشیده و به دنبال ارائه الگویی جدید است، اما اگر این مبانی فکری در تداوم انقلاب همسو و همگون با تفکر انقلابی نباشد، نتیجه‌ای جز انحراف انقلاب از مسیر اصلی خود را به دنبال نخواهد داشت.

هراتی با اشاره به خطر وارداتی بودن حوزه اندیشه و فکر گفت: برخی از حوزه‌های علوم انسانی موجود بر جنبه‌های هنجاری بومی تولید و نظریه‌پردازی نشده است و برای نیل به هدف غایی انقلاب اسلامی، تحول در آنها ضروری است. حوزه فناوری و تکنولوژی را می‌توان وارد کرد و یا شبیه آن را در داخل ساخت و اگر نیاز باشد آن را خریداری کرد و آن را به استخدام درآورد اما مباحث فکری و فرهنگی که به حوزه علوم انسانی مرتبط می‌شوند، اینگونه نیستند و خطر علوم انسانی وارداتی برای آینده تمدن‌سازی انقلاب اسلامی امری بدیهی است

قائم‌مقام وزیر علوم در امور علوم انسانی افزود: البته رویکرد بومی‌گرایی، به معنای نفی طرح اندیشه‌های وارداتی نیست و دانشگاه محل ارائه نظرات و دیدگاه‌های مختلف است. در صورتی که در فضای علمی اندیشه‌ها به بحث و ارزیابی و نقد گذاشته شود، کلام صحیح از ناصحیح تشخیص داده می‌شود و تولید فکر جدید متناسب با نیازها و مقتضیات درونی سرعت می پذیرد.