پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی با برگزاری مراسم افتتاحیه و اختتامیه، نشست های تخصصی و ارائه مقالات برگزیده به کار خود پایان داد.

مراسم افتتاحیه و اختتامیه پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی به همراه برگزاری نشست های تخصصی، کرسی های علمی-ترویجی، کارگاه آموزشی و ارائه مقالات برگزیده به صورت مجازی با شرکت اساتید و پژوهشگران حوزه و دانشگاه برگزار شد.

در مراسم افتتاحیه این همایش که با عنوان ماهیت، چرایی و چگونگی تحقق دولت اسلامی با حضور آقای ساویز مشاور ارشد ریاست دانشگاه، خانم دکتر کیاسالاری معاون پژوهش و فناوری دانشگاه، دکتر نادری دبیر علمی همایش، دکتر نجفی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و جمعی از اساتید، مدیران، کارشناسان دانشگاه و پژوهشگران برگزار شد، آقای ساویز، دکتر نادری و دکتر نجفی به سخنرانی پرداختند.

مشاور ارشد ریاست دانشگاه در این مراسم بیان داشت: تاریخ تمدنی هر کشوری برگرفته از فرهنگ آن کشور است با این وجود کشور‌هایی که مانند کشورمان دارای غنای تاریخی هستند قطعا برای ماندگاری خود از فرهنگ و تاریخ تمدنی برخوردار بوده اند. ایشان با بیان اینکه در دنیا برخی از کشور‌ها کم تاریخ و برخی‌ها نیز پرتاریخ هستند، افزود: برخی از کشور‌های بی تاریخ در جنوب خلیج فارس وجود دارند به گونه‌ای که عمر حاکمین این کشور‌ها بیشتر از کشورشان است و برخی از کشور‌های نیز مانند آمریکا کم تاریخ هستند؛ اما ایران یک کشور پرتاریخ است و با آمدن اسلام قدرت تمدنی و قدرت تمدن سازی آن فراتر رفت.

محقق و پژوهشگر مسائل انسانی و اجتماعی در ادامه افزود: تمدن منبعث از فرهنگ جامعه و در واقع نمود فرهنگی یک جامعه است که در ابعاد مختلف اجتماعی نمایان می‌شود. با این وجود بسیار مهم است که فرهنگ یک کشور یکپارچه باشد چرا که فرهنگ‌هایی که مورد هجوم قرار می‌گیرند و قطعه قطعه می‌شوند دیگر کارآمد نیستند. فرهنگ کارآمد باید از یک یکپارچگی و تایید در درون سیستم خودش برخوردار باشد. ایشان بیان کرد: اگر امروز در کشورمان در بخش‌هایی دچار مشکل هستیم دلیلش این است که فرهنگ جاری ما از یکپارچگی برخوردار نیست؛ البته فرهنگ دینی که ما به آن تکیه داریم تمام حرکت‌های ارزشمند اجتماعی را اجرا می‌کند.

مشاور ارشد ریاست دانشگاه با تاکید بر اینکه ما باید ببینیم که ناسازگاری فرهنگی با کشور‌ها چه می‌کند، افزود: فرهنگ سرمایه داری غرب به عنوان یک فرهنگ زیاده خواه و سلطه جو محسوب می‌شود. نگاه فرهنگ سرمایه داری غرب بهره برداری از دنیا به هر شیوه‌ای و برای سودمندی است در صورتی که تفکر اسلامی ما برای حیوانات و گیاهان هم ارزش قائل است و ما نمی‌توانیم به هر شکلی از این منابع در جهت سودآوری بهره برداری کنیم. با این اوصاف تفاوت‌های بسیاری بین فرهنگ انسانی و الهی ما با تفکر مادی غرب که همه چیز را برای تسلط خود می‌خواهد وجود دارد.

وی با بیان اینکه امروز مهمترین گرفتاری ما در دنیا بهره کشی، استعمار و همچنین برده داری است به گونه‌ای که از زنان، کودکان و مردان بهره کشی می‌شود، تصریح کرد: امیدوارم خداوند به ما یاری بدهد تا بتوانیم فرهنگ اصیل خودمان را بشناسیم و ارزش‌های فرهنگ اسلامی خود را درک کنیم و از از طرفی بتوانیم این فرهنگ را تبدیل به کار کنیم، چون اگر این فرهنگ در عمل ظهور و بروز پیدا کند تاریخ تمدنی ما را می‌سازد.

ساویز در پایان سخنان خود بیان داشت: بیشترین مشکل ما این است که بین فرهنگ و تمدن کشورمان اتصال خوبی وجود ندارد؛ از این رو بنده فکر می‌کنم که وظیفه ما دانشگاهیان این است که با گفتگو اتصال بین فرهنگ و تمدن را برقرار کنیم.

در ادامه این مراسم دکتر نادری، دبیر علمی پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی بیان داشت: تفاوت پنجمین دوره همایش ملی تمدن نوین اسلامی با دوره‌های گذشته این است که در این دوره روی دولت اسلامی تمرکز شده است.

وی افزود: انقلاب اسلامی، نظام اسلامی، دولت اسلامی، جامعه اسلامی و تمدن نوین اسلامی پنج گامی است که رهبر معظم انقلاب تا تحقق تمدن نوین اسلامی در قلمرو امت اسلامی ترسیم کرده اند. با این وجود تاکنون از این پنج گام دو گام محقق شده و ما امروز در گام سوم یعنی دولت اسلامی واقع شده ایم. ​

دبیر علمی پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی با بیان اینکه رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب دلالت بر این دارد که هنوز دولت اسلامی به معنای واقعی کلمه محقق نشده، تصریح کرد: الگوی ما برای تحقق دولت اسلامی گفتمان بی بدیل نبوی و علوی است که ما از این باب برگزاری پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی را با محوریت چیستی، چرایی و چگونگی تحقق دولت اسلامی مد نظر قرار داده ایم.

وی به ارسال ۱۳۵ چکیده مقاله به دبیرخانه همایش و پذیرش ۷۹ مقاله اشاره کرد و افزود: ۷۰ مقاله کامل نیز به دبیرخانه همایش ارسال شده که از این تعداد نیز ۲۶ مقاله مورد پذیرش قرار گرفت.

نادری در پایان سخنان خود بیان کرد: آموزه‌های وحیانی، سنت ائمه اطهار، تجربیات مفید بشری و خرد انسانی از جمله عناصر کلیدی در راستای انجام هرگونه پژوهش و تحقیق دررابطه با مسئله دولت اسلامی به شمار می‌روند؛ مثلا حق گرا بودن، عدالت گستری و رضایتمندی عامه سه شاخص اصلی برای امر مدیریت و حکمرانی است که حضرت علی (ع) در نهج البلاغه خطاب به مالک اشتر بیان کرده با این وجود ما فراز‌ها و پیام‌های اسلامی متعددی در اختیار داریم که می‌توانیم این مستندات را در راستای تحقق دولت اسلامی مورد استفاده قرار دهیم؛ البته مهم این است که پژوهشگران و علاقمندان به گفتمان انقلاب اسلامی به این عرصه ورود پیدا کنند.

در پایان این مراسم دکتر نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که به صورت مجازی در این مراسم حضور داشت، به بیان سخنان خود پرداخت و بیان کرد: دو نگاه نسبت به وضعیت فعلی کشورمان وجود دارد نخست نگاهی که از سوی سیاسیون خارج از کشور القاء می‌شود و آن هم این است که جمهوری اسلامی به دلیل مسائل اقتصادی، گرانی و تحریم در وضعیت انحطاط، فروپاشی، ناپایداری و سراشیبی سقوط قرار دارد؛ اما در مقابل این دیدگاه، دیدگاه اعتلاء و تکامل است که رهبر معظم انقلاب با طرح موضوع تمدن نوین اسلامی آن را کلید زدند.

وی با بیان اینکه به نظر می‌رسد رهبر معظم انقلاب با طرح موضوع تمدن نوین اسلامی بحث تکامل را در انقلاب اسلامی کلید زدند، افزود: طرح موضوع تمدن نوین اسلامی هم پاسخی به اغراض سیاسیون داخل و خارج از کشور است و هم یک تئوری بدیل برای اینکه جامعه، کارگزاران و مدیران بتوانند یک وضعیت سنجی نسبت به قبل از انقلاب، انقلاب، و آینده انقلاب داشته باشند.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: در قاعده تکامل ما باید خود را برای تحول آماده کنیم؛ اما باید بدانیم که تحول در دولت اسلامی و جامعه اسلامی با چه ابزاری صورت می‌گیرد. معتقدم طرح موضوعاتی همچون جنبش نرم افزاری، تحول علمی، تحول علوم انسانی، اقتصاد مقاومتی و سبک زندگی همگی بیانگر یک حرکت تکاملی در انقلاب اسلامی هستند.

دکتر نجفی با بیان اینکه برای تحقق عملی مباحث مرتبط با تمدن نوین اسلامی که در دانشگاه‌ها و از جمله دانشگاه شاهد مطرح می‌شوند باید راهی وجود داشته باشد تا دولتمردان و کارگزاران نظام هم با این مباحث انس بگیرند و هم آن‌ها را اجرایی کنند، اظهار کرد: هر دولتی که روی کار باشد اعم از اصول گرا و غیر اصولگرا نیازمند به مباحث تمدنی و نظری است چرا که این مباحث مانند نخ تسبیح عمل می‌کنند و عدم وجود آن‌ها موجب می‌شود تا هر عملی که کارگزاران انجام می‌دهند از هم گسسته شوند. با این اوصاف ما نباید به گونه‌ای عمل کنیم که مباحث مطرح شده در دانشگاه‌ها صرفا به صورت نظری ارائه شوند و مسئولان اجرایی ما که در عرصه دولت سازی حضور دارند راه خود را بروند.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی افزود: دانشگاه‌ها باید راهکار‌هایی ارائه کنند تا مباحث مربوط به تمدن نوین اسلامی به ویژه در دوره کنونی که دولت و مجلس خود را نزدیک به این مسائل می‌دانند بیشتر به گوش مسئولان برسند. دکترنجفی با بیان اینکه دولتمردان هیچ گاه نباید خود را بی نیاز از مباحث نظری بدانند، چون اگر غرق مسائل اجرایی شوند هیچ گاه فرصت نخواهند کرد که نقشه راه ترسیم کنند، اضافه کرد: تمدن نوین اسلامی یک نقشه راه برای دولتمردان و حتی برای آینده انقلاب است.

وی در پایان سخنان خود افزود: یکی از اهداف مهم انقلاب اسلامی بحث پیوستگی تمدن گذشته، حال و آینده اسلامی است؛ لذا باید به بحثی که رهبر معظم انقلاب اخیرا در رابطه با تحول در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح کردند از این منظر نگاه کنیم؛ چرا که هم اکنون مقصد ما که همان تحقق تمدن نوین اسلامی است مشخص است، اما راه‌های رسیدن به این مقصد، مراحل و راه‌های تحقق عملی آن هنوز مشخص نشده و ما دستورالعمل مشخصی در این رابطه نداریم به این معنا که آیا همه دولتمردان ما باید یک جا به این بحث توجه کنند و یا هر وزارتخانه‌ای به صورت جداگانه باید تکالیف خود را انجام بدهد؟ پس باید این خلاء رفع شود و تقاضای این کار باید هر چه بیشتر از سوی دانشگاهیان خود را نشان دهد. در ادامه برگزاری این همایش، نشست های تخصصی، کرسی های علمی- ترویجی و کارگاه آموزشی پیرامون محور های همایش با حضور مولفان مقالات برگزیده، ناقدان و سخنرانان نشست های تخصصی به صورت مجازی برگزار شد.

در پایان این همایش، مراسم اختتامیه با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی عضو هیات علمی دانشگاه و رئیس مرکز پژوهش های علوم انسانی صدرا با عنوان معنا و مختصات دولت سازی در فرایند شکل گیری تمدن نوین اسلامی برگزار شد و پنجمین همایش ملی تمدن نوین اسلامی به کار خود پایان داد.

حجت الاسلام دکتر غلامی در این مراسم ضمن برشمردن مراحل گوناگون شکل گیری تمدن ها، نقش دولت ها را در فرایند بوجود آمدن تمدن ها بسیار پراهمیت خواند و تاکید کرد : دولت ها جدای نقش های منحصربفردی که در ایجاد زیرساخت های تمدن بر عهده دارند، ظرفیت های لازم برای بازیگری حداکثری مردم در جامعه پردازی را بوجود می آورند.

دکتر غلامی افزود: با آنکه دولت یک مفهوم مدرن است و بار تاریخی و معنایی خاصی بر آن حاکم است اما اندیشه سیاسی اسلام ابایی نداشته که با تصرف در معنای دولت، از آن برای بیان نوع تازه و پیشرفته ای از حکومت اسلامی استفاده کند.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد ادامه داد: اصولا استفاده گزینشی و حساب شده از دستاوردهای جوامع و تمدن های دیگر در اندیشه سیاسی اسلام بلامانع است و امام خمینی در یک فرایند کاملا اجتهادی این استفاده را در طراحی جمهوری اسلامی انجام داد.

وی تاکید کرد: برای ورود درست دولت در مسیر شکل گیری تمدن نوین اسلامی، می بایست فهم خود را از دولت اسلامی و عقلانیت مسلط بر آن عمق بدهیم.

در ادامه، حجت الاسلام رضا غلامی ضمن توضیح وجوهی از این عقلانیت، ابتدا مرز میان دولت اسلامی و دولت سکولار را بیان کرده و سپس وارد بسترهای لازم برای دولت سازی شدند.

در پایان، این استاد دانشگاه بحث نسبت دولت و تمدن نوین اسلامی را به میان کشید و تاکید کرد که دولتی می تواند در ساحت تمدن سازی حضور موثر داشته باشد که تفکر تمدنی داشته باشد ضمن آنکه ما امروز با دست یابی به دولت اسلامی مطلوب فاصله زیادی داریم.