جامعه ایرانی به لحاظ تاریخی جامعه شناختی، به جامعه در حال گذار بین جامعه شناسان کلاسیک تعبیر می‌شود. گذار ناهمگونی (توسعه ناموزون، تأخر فرهنگی توسعه و تضاد سنت-نوگرایی) که یک شرایط آشفته‌مانند بی‌سامانی را تولید کرده است، حاصل آن آسیب‌ها و مسائل اجتماعی است که نهادهای علمی و اداری را مشغول خود کرده است. دلیل ادعای محکم این گذار ناهمگون را در مسائل اجتماعی از جمله قتل خانوادگی-ناموسی، اعتراض اجتماعی، احساس ناامنی اجتماعی، شیوع مصرف مواد مخدر، ظهور فساد اجتماعی، اعتیاد اینترنت، وقوع جرائم و بزهکاری و اختلال در سامان و نظم نهاد خانواده می‌توان جستجو کرد.

کتاب حاضر، سعی کرده با نگاهی تاریخی در بازه زمانی پسا انقلابی ایران آثار تحقیقاتی صورت گرفته از محققان و پژوهشگران کشور تا سال ۱۴۰۰ را تحلیل کرده و نما و تصویری از مسائل اجتماعی را بازگو کند، لذا خیلی کم به مباحث نظری مراجعه کرده و تا حد ممکن به واقعیت اجتماعی عینی (آماری) جهت تبیین ریشه‌های مسائل پرداخته است.

کتاب در ۸ فصل تنظیم شده است که فصل اول شناخت فهم مسائل اجتماعی ایران و الگوهای آن، فصل دوم جلای وطن مغزها ایرانی با رویکرد جامعه‌شناختی، فصل سوم فساد اجتماعی به مثابه سرطان بدخیم، فصل چهارم فهم تاریخی تبار اعتراضات اجتماعی در ایران، فصل پنجم مساله ترس از جرم، فصل ششم مطالعه ریشه‌های جامعه‌شناختی قتل، فصل هفتم مطالعه موضوع اعتیاد اینترنتی و هشتم بحران مواد مخدر ایران را بررسی کرده است.

در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «مسائل اجتماعی امری جهان شمول هستند. در همه جای جهان از بدو پیدایش امروز جوامع بشری با مسائل اجتماعی مواجهه بوده‌اند. آغاز زیست اجتماعی از هابیل و قابيل و تداوم شکل دوگانه خیر، شر، دوستی دشمنی، بدی خوبی، سالم ناسالم، هنجار بی هنجار و غیره در عبور تاریخ از گردونه‌های سنتی تا مدرن قرن ۲۱، مسائل اجتماعی وجود داشته است.

مسائل اجتماعی زاییده اجتماع و حاصل انحراف بشری از مسیر صحیح زندگی است. این مسئله تا حدی معقول و منطقی است و شیوع و همه‌گیری آن ناهنجار و خطرناک است. وجود مسائل منفی در جامعه در ترمیم و احیای سنت‌های اجتماعی، تنظیم قوانین و مقررات جدید و افزایش توانایی‌های سازگاری سیستم در حل مطالبه اجتماعی مفید است. عدم تصحیح کژکارکردهای نهادی، باعث افزایش مسائل اجتماعی می‌شود که حیات بشری را تحت تأثیر قرار می‌دهد. آغازگران جامعه شناسی کلاسیک کنت، دورکیم، وبر، مارکس و تونس، ریشه و منابع مسائل اجتماعی را تغییراتی می‌دیدند که منجر به بی‌سازمانی اجتماعی شده است.

ایران نیز مانند سایر جوامع جهانی شاهد مسائل اجتماعی است. ایران بعد از مشروطه به دليل تحولات نظام اجتماعی از حالت طایفه‌ای، الگوی عشایری دامداری به زندگی شهری مدرن، سبک‌های فکری رفتاری را تغییر داد و به مرور جامعه از حیث ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی دچار تغییراتی شد. جامعه به لحاظ تاریخی-جامعه شناختی، به جامعه در حال گذار تعبیر می‌کند که بیشتر در بین جامعه شناسان کلاسیک شهرت داشته است. از این وضعیت به جامعه آنومیک یاد می‌کنند. مفهوم بی‌سازمانی اجتماعی، اوضاع کلی جامعه را تبیین می‌کند. گذاری که در آن نهادهای اجتماعی (سنتی مدرن)، در حال نوسازی ناهمگون هستند.»

کتاب حاضر تحت عنوان «کندوکاوی پیرامون مسائل اجتماعی ایران تجربه گذار اجتماعی ناهمگون درباره مسائل ایران به لحاظ(آماری)، جهت‌تاریخی بحث کرده و به تحلیل و شناسایی مسائل اجتماعی ایران پرداخته است. فهم ترجیحات ایرانیان نیاز به افکار سنجی دارد. افکار سنجی بر حسب استان‌های کشور، رصد کننده پنداشت شهروندان از وضعیت امنیت اجتماعی و عوامل اثرگذار بر آن در صدد دست یابی به امنیت اجتماعی در سطح کلان بوده و با اندکی تصور احتمال خطا و اختلاف به دلایل جامعه آماری زمان اجرای مطالعات نظریه‌های مورد استفاده و تفاوت مکانی به کل جامعه قابل تعمیم هستند.

این کتاب برای دستیابی به فهم و پنداشت مسائل اجتماعی ایرانیان به نتایج مطالعات پیمایشی که در سراسر کشور در بازه زمانی دهه ٦٠ و ۷۰ تا ۱٤۰۰ انجام گرفته؛ مراجعه کرده و جهت دستیابی به یک انسجام در سطح کلان و امکان سیاست گذاری برای جامعه در آینده مطالعات این بازه زمانی را تحلیل و در نهایت وضعیت را به لحاظ ترجیحاتی مورد کنکاش قرار داده است.

انتشارات اندیشه احسان کتاب «کندوکاوی پیرامون مسائل اجتماعی ایران؛ تجربه گذار اجتماعی ناهمگون» اثر طاهره جهان‌پرور، مسلم سوری و مرضیه احمدی را در ۳۴۸ صفحه و با قیمت ۲۱۰۰۰۰ تومان روانه بازار نشر کرده است.