دفتر اول کتاب رهبانیت متعالی اسلامی با عنوان مؤلفه های اساسی حیات معنوی سلوکی در اسلام نوشته حجت الاسلام والمسلمین علی امینی نژاد استاد فلسفه و عرفان اسلامی به همت انتشارات آل احمد و موسسه آموزشی پژوهشی نفحات به بهای ۸۰ هزار تومان منتشر شد.

هیچ دینی از رهبانیت جدا نیست. با این حال رهبانیت دینی به حسب شرائط تحول یافت و در ادیان مختلف در قالب­ های گوناگونی ظهور کرد. بررسی متون اسلامی – آیات و روایات – نشان می­ دهد برترین سطح رهبانیت در اسلام بروز یافته است.

رهبانیت متعالی اسلامی – در نقطه اوج خود – از خود گذشتن و مراتب فنا را در قالب خدمت به خلق، امر به معروف و نهی از منکر و به خصوص در جهاد و ریخته شدن خون ظهور می‌دهد. جوع و گرسنگی را در آئین روزه ‌های واجب و مستحب، سیاحت و رنج دل به کوه و صحرا زدن را در چهره جهاد و حج‌های واجب و مستحب و بریدن از شهوات را در قالب اعتکاف‌های پی در پی بروز و ظهور می‌دهد.

اسلام رهبانیت را به متن حضور اجتماعی کشانده است به گونه‌ ای که نمونه اعلای رهبانیت اسلامی در حیات شاگرد سلوکی رسول اللّه(صلی الله علیه و آله و سلم)، امیرمؤمنان و امام موحدان علی(علیه السلام) مجسم شده است.

فهرست تفصیلی این اثر عبارت است از:

سخن ناشر

سخن مؤسسه

فهرست اجمالی

فهرست تفصیلی

دفتر اول:

مقدمه

تذکری در باب روش تحقیق

گفتار یکم: مفهوم رهبانیت

گفتار دوم: رهبانیت پیش از اسلام

گفتار سوم: رهبانیت از منظر اسلام

رهبانیت دینی در اسلام

رهبانیت بشری در اسلام

استدلال نخست: آیه ۲۷ سوره حدید

استدلال دوم: حدیث سنت حسنه

الف: فتح باب

ب: احیای سنت متروکه

ج: ایجاد سنت جدید

نکته اول: استمرار شریعت ختمی تا قیامت

نکته دوم: نامگذاری بدعت به سنت

استدلال سوم: دانشهای برخاسته از عمل و سلوک

دسته نخست

دسته دوم

دسته سوم

استدلال چهارم: آموزه، نذر، عهد و قسم

استدلال پنجم: آموزه منطقة الفراغ

گفتار چهارم: پیدایش رهبانیت در صدر اسلام و سره سازی آن از سوی پیامبر اکرم(ص)

سره سازی اسلامی در برخی از شاخه های رهبانیت پیش از اسلام

الف: دوری از جنس مخالف و ترک ازدواج

ب: اختصاء یا از بین بردن قدرت جنسی

ج: سیاحت

د: عزلت و گوشه نشینی

هـ: پشمینه پوشی

جمع بندی

گفتار پنجم: ویژگی های رهبانیت متعالی اسلامی

قواعد فردی و اجتماعی سلوک در رهبانیت متعالی اسلامی

الف) رعایت غرائز و لذائذ جسمانی در رهبانیت متعالی اسلامی

ب) حضور اجتماعی در رهبانیت متعالی اسلامی

ج) انقطاع قلبی و همراهی جسمی در رهبانیت متعالی اسلامی

د) جامعیت رهبانیت متعالی اسلامی در ابعاد فردی و اجتماعی

هـ) رعایت مقتضیات زمان در رهبانیت متعالی اسلامی

و) تشکیکی و ذومراتب بودن رهبانیت اسلامی

ز) صعوبت رهبانیت متعالی و نهایی اسلامی

فهرست:

فهرست منابع

فهرست آیات

فهرست روایات

فهرست اسامی

فهرست کتابها

چکیده

الملخص

Abstract

در بخش سخن ناشر این اثر آمده است: وقوع انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در کنار ثمرات فزاینده ای که در فضای اجتماعی سیاسی داشت، موجب شد پرسشهای جدید و گسترده ای در ابعاد مختلف دین و زندگی دینی مطرح شود. در واقع این پرسش ها زمینه را برای به سخن درآوردن متون دینی در ابعاد مختلف خود، فراهم کرد. یکی از پرسش های مهم این بود که چگونه میان حیات و حضور اجتماعی و جهاد و مبارزه سیاسی با معنویت و ارزشهای معنوی اخلاقی می توان جمع کرد؟ اساسا در سبک زیست اسلامی چنین جمعی مقدور و مطلوب است؟ این پرسش و پرسش هایی از این دست منشأ شکل گیری پژوهشهایی در حوزه معنویت اسلامی شده است و البته این فضا تا رسیدن به نقطه های بایسته فاصله ای جدی دارد. اثر حاضر در همین فضا گام برداشته و تلاش نموده است مؤلفه های معنویت اسلامی را با زاویه ای ویژه کنکاش نماید.

در بخشی از سخن مؤسسه نیز آمده است: یکی از شیوه هایی که می تواند روح کلی، شاخصه ها و ابعاد معنویت اسلامی را نمایان سازد، مقایسه و نسبت سنجی میان این معنویت با معنویت های ادیان پیشین است. در اثر پیش رو با نگاهی به پیشینه بحث معنویت اسلامی در قالب رهبانیت، این مهم با استناد به منابع مختلف دینی به چشم آورده شده و جریان تطور تحول رهبانیت در بستر سنت اسلامی تا رسیدن به رهبانیت متعالی اسلامی پیگیری شده است.

از شاخصه های مهم این اثر که امید است در دفترهای بعدی آن به طور تفصیلی و موردی به تحریر درآید، نشان دادن بعد نمایان و پررنگ حضور اجتماعی در عین معنویت گرایی و جمع سالم میان این دو است؛ امری که در زمانه کنونی و پس از انقلاب شکوهمند اسلامی از نیازها و دغدغه های اساسی همه مؤمنان و دین باوران بود، و برای ارائه سبک زندگی اسلامی، ضروری و حیاتی است.

در بخشی از مقدمه این اثر به قلم حجت الاسلام امینی نژاد نیز آمده است: این اثر بر این باور است که رهبانیت اختصاصی به دین عیسوی نداشته و در همه ادیان وجود داشته است و تنها به حسب شرایط زمانی و مکانی و مسائل درون دینی به گونه ها و مدل های مختلفی ظهور کرده است. اسلام نیز از این قاعده مستثنا نیست و به همین جهت هیچ تردیدی نمی توان کرد که نه تنها در اسلام رهبانیت وجود دارد، بلکه اسلام به عنوان آخرین دین و کامل ترین پیامهای الهی به طراحی نظامی متعالی و مترقی از رهبانیت دست یازیده که توجه به همه مؤلفه ها و ابعاد آن دقت در جامعیت آن به لحاظ برطرف کردن نیازهای فطری انسان دوره ختمی چشم ها را خیره می کند و وجه دیگری از هیمنه اسلام و اعجاز قرآن را آشکار می سازد.