کتاب «درآمدی بر بازسازی دستگاه منطقی حاکم بر حکمت متعالیه» اثر سید محمد اکبریان است که در پژوهشکده اسلام تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۰۰ صفحه به چاپ رسید.

اثر پیش رو در جهت توسعه و بازسازی منطق علوم اسلامی و گامی آغازین در راه تولید منطق خاص برای فلسفه اسلامی به ویژه حکمت متعالیه است تا این گرایش فلسفی با منطق و اعتبار علمی بیشتری بتواند زمینه تحول در علوم اسلامی و انسانی را فراهم سازد.

این نوشتار دعوتی برای توجه به منطق‌های غیر ارسطویی، عقلانیت نوافلاطونی و روش عقلانی سازی سقراطی در نظام سازی حکومت اسلامی است.

بازسازی منطق حکمت متعالیه با توجه به گسترش‌هایی که در دانش منطق رخ داده، مسئله اصلی این پژوهش است.

هدف از اجرای این تحقیق، گشودن بابی جدید بر شروع تحقیقاتی در زمینه منطق قدیم و سنجش قدرت تبیین گری آن در حکمت متعالیه، همچنین بررسی منطق‌های جدید و امکان سنجی به کارگیری آنها در تبیین و معرفی نوآوری‌های حکمت متعالیه به جهانیان است.

ساختار اثر

اثر حاضر در سه فصل تعریف شده است؛ فصل اول به مبادی تصوری و تصدیقی تحقیق در قالب عناوینی همچون دانش منطق، درباره تبارشناسی منطق قدیم، منطق و کاربردهای آن، و پیچیدگی منطقی مسائل حکمت متعالیه، مباحثی اختصاص دارد.

فصل دوم به بررسی منطقی حکمت متعالیه در دستگاه ارسطویی می‌پردازد. در این زمینه دو مسئله حکم پذیری مرتبه ذات الهی و تبیین آن در دستگاه منطق ارسطویی و برهان ناپذیری منطق ذات الهی در این دستگاه، پس از تبیین دقیق محل بحث و راه حل های مطرح شده جهت رفع ناسازگاری ناسازگاری منطق ارسطویی و حکمت متعالیه مؤیداتی می‌یابد. در مواضعی که در دستگاه ارسطویی امکان ارائه راه حل جدید برای تبیین خردپسند مسئله وجود دارد، مطرح می‌شود و در غیر این صورت یا در کنار آن پیشنهادهای منطقی جدید نیز ارائه می‌شود.

فصل سوم بر اساس ماحصل تحقیق و نتایج مترتب بر دستاوردهای فصول قبل به تبیین ویژگی‌های منطق حکمت متعالیه مختص است.