اولین جلسه شورای علمی هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با حضور اکثریت اعضای شورا برگزار شد.

دکتر حمید ابدی مرزونی، دکتر رجبعلی اسفندیار، دکتر حمید بالایی، دکتر  پویا پیرملکی، دکتر علیرضا پیروزمند، دکتر محمدجواد توکلی، دکتر  مرتضی جوانعلی آذر، دکتر سید کریم خوب بین خوش نظر، دکتر مهدی رضایی، دکتر سید سعید زاهد زاهدانی، دکتر امیر سیاهپوش، دکتر احمدحسین شریفی، دکتر احمد شعبانی، دکتر جواد عابدینی، دکتر رضا غلامی، دکتر غلامرضا گودرزی، دکتر نجف لکزایی، دکتر محمدعلی متفکرآزاد، دکتر مرتضی مرتضوی کاخکی، دکتر سید محمدتقی موحد ابطحی، سید مهدی موسوی، دکتر رضا مهکام، دکتر مهدی نادری، دکتر حمید نگارش و خانم‌ها دکتر شهلا باقری و دکتر سمانه تقدیر از اعضای حاضر در این جلسه بودند.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی رئیس شورای سیاست‌گذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی در ابتدای سخنان خود پس از خیر مقدم به حاضران در جلسه گفت: به لطف الهی در این ۱۰ سال، با دست خالی کارهای بزرگی انجام شده اما تردیدی نیست که برای خروج از روزمرّگی و حتی توقف، می‌بایست به سمت برداشتن گام‌های تازه و بلند در زمینه شکل‌گیری و تکامل علوم انسانی اسلامی برویم.

رئیس مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اهمیت نقد علمی و روشمند در فضای کنونی کشور افزود: ما تا جایی که می‌توانیم باید به نقد علمی و روشمند بهاء بدهیم. چه نقدهایی که درون جامعه علمی علوم انسانیِ اسلامی و از سوی اعضای این جامعه به نظرات یکدیگر صورت می‌گیرد، و چه نقدهایی که از بیرون این جامعه، یعنی مخالفان علوم انسانی اسلامی البته از پایگاه علم نه از پایگاه سیاسی ارائه می‌شود. من معتقدم در نقادی، رعایت آداب نقد ضروری است اما باید در نقد، تعارفات را کنار گذاشت. یعنی هم‌ ناقدین نقد را جدی بگیرند و هم نقدشونده‌ها سعه صدر خودشان را بیشتر کنند.

غلامی با اشاره به موضوع فرهنگ اسلامی تصریح کرد: لازم است تصویر خودمان و به ویژه همکارانمان را از فکر و فرهنگ اسلامی تصحیح و تکمیل کنیم. ارائه تصاویر ناقص یا کاریکاتوری از اسلام، تصاویر نامعقول و خرافه‌آلود از اسلام (‌که اسلام را در حد خواب و رؤیا و مجالس مداحی و تفاسیر غیر مجتهدانه از برخی روایات ضعیف  تقلیل می‌دهد) و تصاویر تحجرآمیز و نامنعطف از مواجهه اسلام با مسائل و تحولات زمانه، که برخی آن را ترویج می‌کنند، حتماً حرکت علوم انسانی اسلامی را با اختلال جدی رو‌برو خواهد کرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، با بیان لزوم پرهیز از کلی‌گویی افزود: باید در مواجهه با مسائل اجتماعی و تطبیق آن با اندیشه اسلامی، بر روی درک عمیق واقعیت‌ها که بدون رویارویی بی‌پرده با واقعیت‌ها امکان پذیر نیست، تاکید کنیم. تا بعضی محققین‌ ما از جزیره‌هایی که برای خودشان درست کردند خارج نشوند، تا فهم دقیقی ناشی از لمس مسائل اجتماعی پیدا نکنند، و در مساله شناسی به کلی‌گویی اکتفا نکنند، مواجهه درستی با مسائل اجتماعی رقم نخواهد خورد‌.

رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی صدرا تأکید کرد: ما در اتمسفر علوم انسانیِ اسلامی بی نیاز از آشنایی عمیق با نظریه‌های روز دنیا در عرصه‌های گوناگون علوم انسانیِ اسلامی و گفت‌وگو و تضارب افکار با اندیشمندان جریان غربگرا نیستیم. این‌گونه نیست که ما مواجهه با نظریه‌های عرفی را به کلی نادیده بگیریم بلکه حتماً در کنار نقد این نظریه‌ها، هر کجا که لازم باشد، از نقاط قوت و مزیت‌های آن بهره می‌بریم.

غلامی با اشاره به وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی در جامعه گفت: یک اتفاق تلخ طی سال‌های اخیر، یعنی در دولت‌های گذشته و حال افتاده و آن رخ‌نمایی برخی ناکارآمدی‌ها به ویژه در امور معیشتی مردم است. با آنکه علوم انسانی اسلامی هنوز میدانی در نظام حکمرانی در اختیار ندارد، اما شک نکنید که این ناکارآمدی‌ها، حتی فرصت‌های رشد تئوریک علوم انسانی اسلامی را از ما گرفته و همچنان خواهد گرفت. البته همان‌طور که ملاحظه نمودید، تا الان مجمع عالی علوم انسانی اسلامی چند بسته سیاستی برای حل برخی مشکلات اقتصادی و اجتماعی به دولت فعلی داده و آمادگی دارد در صورت مشاهده تاثیر عملی این پیشنهادات، این کار را توسعه بدهد اما واقعیت این است که ناکارآمدی‌هایی که شاهد آن هستیم اکثراً محصول تفکر اجتماعی اسلامی نیست و ما همچنان یا شاهد اجرای ناقص نسخه‌های غربی و یا پیچیدن نسخه‌های التقاطی برای نظام حکمرانی هستیم.

غلامی در پایان سخنان خود گفت: مجمع عالی علوم انسانی اسلامی بعد از برگزاری کنفرانس سیاست‌گذاری عمومی و حکمرانی اسلامی در سال گذشته، به این نتیجه رسید که باید فعالیت‌های خودش را در زمینه سیاست‌پژوهی و راهبردنگاری گسترش بدهد لذا به استحضارتان می‌رسانم الحمدلله زمینه شکل‌گیری یک اندیشکده با همین عنوان یعنی «سیاست‌گذاری و حکمرانی اسلامی» در کنار مجمع فراهم شده است و امیدوارم این اندیشکده با کمک شما عزیزان، بتواند فرصت‌های بیشتری را برای افزایش مواجهه عملی با مسائل مبتلابه کشور فراهم کند.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر احمدحسین شریفی دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی سخنران بعدی این نشست بود. وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به دستاوردهای عظیمی که در طی سالیان گذشته توسط دبیرخانه دائمی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی رقم خورده است، گفت: تعداد کل افرادی که در کنگره‌های گذشته برای دبیرخانه مقاله ارسال کرده‌اند ۲۹۸۸ نفر هستند و تاکنون ۳۳۶۳ چکیده و مقاله از این افراد دریافت شده است که در نهایت از کنگره اول تا ششم، ۷۰۷ مقاله با سخت‌گیری علمی ـ پژوهشی پذیرفته و منتشر شده است.

دبیر علمی کنگره با اشاره به برگزاری چندین نشست علمی بسیار مهم در خارج از ایران از جمله نشست افغانستان و لبنان افزود: در هفتمین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، ۳۵ نفر از اساتید داخلی و خارجی عضو شورای علمی کنگره هستند و ۱۹۸ نفر نیز به عنوان عضو کمیته علمی کمیسیون‌های کنگره با این دبیرخانه همکاری دارند.

رئیس دانشگاه قم، ضمن تشریح فرایند دریافت و بررسی مقالات در دبیرخانه کنگره و کمیسیون‌های مرتبط، بر لزوم ارزیابی دقیق و علمی مقالات دریافتی تاکید کرد.

استاد فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در پایان صحبت‌های خود به برخی از برنامه‌های مجمع عالی علوم انسانی اسلامی از جمله برگزاری کرسی‌های ترویجی، انتشار کتاب نظریه، انتشار چندین عنوان کتاب در حوزه‌های مختلف علوم انسانی اسلامی اشاره کرد.

در ادامه‌ی این جلسه، رؤسا و دبیران کمیسیون‌های تخصصی کنگره، ضمن ارائه‌ی گزارشی از فعالیت‌های کمیسیون خود در دوره‌های گذشته، برنامه‌های پیش روی کمیسیون را توضیح دادند.